مشهد یکی از شهرهای تاریخی و مذهبی ایران است که علاوه بر حرم مطهر امام رضا (ع)، بناهای تاریخی و آثار ارزشمندی دارد. در اینجا برخی از معروف‌ترین بناهای تاریخی مشهد را معرفی می‌کنم:
۱. حرم مطهر امام رضا (ع)
حرم امام رضا (ع) مهم‌ترین بنای تاریخی و مذهبی مشهد و یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های زیارتی جهان اسلام است. این مجموعه شامل صحن‌های مختلف، رواق‌ها، مسجد گوهرشاد، موزه‌ها، کتابخانه‌ها و بسیاری از ساختمان‌های زیبا و تاریخی است. معماری اسلامی، کاشی‌کاری‌ها و کتیبه‌های قرآنی از ویژگی‌های برجسته این مجموعه محسوب می‌شود.
۲. مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد یکی از قدیمی‌ترین و باشکوه‌ترین مساجد ایران است که در دوران تیموریان و به دستور گوهرشاد بیگم، همسر شاهرخ تیموری، ساخته شده است. این مسجد با کاشی‌کاری‌ها، گنبد فیروزه‌ای و ایوان‌های مجلل، معماری اسلامی بسیار زیبایی دارد. این مسجد در جنوب حرم امام رضا (ع) قرار دارد و هنوز هم برای عبادت استفاده می‌شود.
۳. مدرسه پریزاد
مدرسه پریزاد یکی از مدارس قدیمی مشهد است که در دوران تیموریان و به دست یکی از ندیمان گوهرشاد به نام «پریزاد» ساخته شد. این مدرسه معماری ساده و زیبایی دارد و در نزدیکی مسجد گوهرشاد و حرم امام رضا (ع) قرار گرفته است.
۴. مدرسه دودر (دو درب)
مدرسه دودر نیز یکی دیگر از بناهای تاریخی دوره تیموری است که با معماری خاص و تزیینات زیبا بنا شده است. این مدرسه در شرق حرم امام رضا (ع) واقع شده و در گذشته مکانی برای تحصیل و تدریس علوم دینی بوده است.
۵. آرامگاه نادرشاه افشار
آرامگاه نادرشاه افشار در باغی زیبا به نام «باغ نادری» قرار دارد. این آرامگاه به یاد نادرشاه، یکی از بزرگ‌ترین فرماندهان و پادشاهان ایران، ساخته شده است. مجموعه باغ نادری شامل مجسمه نادرشاه، موزه‌ای از آثار تاریخی دوران افشار و اسلحه‌های قدیمی نیز می‌شود. طراحی آرامگاه توسط هوشنگ سیحون، معمار مشهور ایرانی، انجام شده است.
۶. گنبد خشتی
گنبد خشتی یکی از زیارتگاه‌های قدیمی مشهد است که مقبره‌ی امام‌زاده محمد، از نوادگان امام موسی کاظم (ع) در آن واقع شده است. این بنا که از خشت و گل ساخته شده، معماری ساده و زیبایی دارد و در محله نوغان مشهد واقع شده است.
۷. حمام مهدی قلی بیک
حمام مهدی قلی بیک یا حمام شاه، از قدیمی‌ترین حمام‌های مشهد است که به دستور «مهدی قلی بیک»، از امرای صفوی، ساخته شد. این حمام اکنون به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده و شامل آثار و نمایش‌های جذابی از زندگی مردم در گذشته، لباس‌های سنتی و ابزار قدیمی حمام است.
۸. بقعه پیر پالاندوز
پیر پالاندوز یکی از عرفای بزرگ سده‌های گذشته بوده که بقعه‌ی او در مشهد و در نزدیکی حرم امام رضا (ع) واقع شده است. این بقعه با گنبد آجری و نقوش زیبای کاشی‌کاری تزئین شده و یکی از آثار معماری دوره صفوی محسوب می‌شود.
۹. آرامگاه خواجه ربیع
آرامگاه خواجه ربیع مربوط به یکی از یاران امام علی (ع) است و در شمال مشهد واقع شده است. این آرامگاه با گنبد فیروزه‌ای و تزیینات کاشی‌کاری، معماری زیبایی دارد و به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده است. باغی که آرامگاه در آن قرار دارد، فضایی دل‌نشین و آرامش‌بخش دارد.
۱۰. ارگ تاریخی توس (کهن دژ)
ارگ توس یا کهن دژ توس در نزدیکی آرامگاه فردوسی واقع شده و یکی از آثار تاریخی به جا مانده از شهر کهن توس است. این ارگ در دوره‌های مختلف تاریخی، به‌ویژه در دوران هخامنشیان و ساسانیان، اهمیت داشته و بخش‌هایی از دیوارها و برج‌های آن هنوز باقی مانده است.
۱۱. خانه ملک
خانه ملک از خانه‌های تاریخی و باشکوه مشهد است که متعلق به حاج حسین ملک، یکی از خیرین و ثروتمندان دوران قاجار، بوده است. این خانه با تزیینات گچ‌بری، پنجره‌های رنگی و معماری اصیل ایرانی به یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی تبدیل شده است. اکنون این خانه به عنوان یک مرکز فرهنگی استفاده می‌شود.
۱۲. باغ و آرامگاه فردوسی
آرامگاه فردوسی در شهر توس، نزدیک به مشهد واقع شده و محل دفن حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر بزرگ حماسه‌سرای ایرانی است. این آرامگاه در باغی زیبا واقع شده و معماری آن به سبک معماری هخامنشی طراحی شده است. بازدید از این مکان می‌تواند سفری فرهنگی و معنوی برای دوستداران ادبیات فارسی باشد.
هر یک از این بناهای تاریخی نشان‌دهنده‌ی بخشی از تاریخ و فرهنگ غنی مشهد و ایران هستند و بازدید از آن‌ها تجربه‌ای جذاب و به‌یادماندنی خواهد بود.